Zašto su britanski kolonizatori napali Australiju, a ne australijski Aboridžini Englesku i kakve to ima veze sa svjetskom ekonomskom krizom, možemo li iz klasika naučne fantastike kao što “Frankenštajn” ili “Blejdraner” naučiti nešto o ekonomiji i njenom uticaju na čoveka, da li u svijetu u kojem živimo počinjemo da ličimo na junake iz trilogije “Matriks”-samo su neka od pitanja na koja grčki ministar finansija Janis Varufakis odgovara u knjizi “Ovaj svet može da bude bolji”.
Sa podnaslovom “Moji razgovori s ćerkom o ekonomiji”, Varufakis se u knjizi, koju je ovih dana objavio Kreativni centar, uhvatio teškog zadatka da ispriča priču o ekonomiji koja neće biti dosadna njegovoj ćerki tinejdžerki i njenim vršnjacima.
Rezultat je ne preterano velika ali zabavna, zanimljiva i poučna knjiga u kojoj će uživati kako tinejdžeri tako i stariji koje interesuje otkud tolika nejednakost u svetu i kako promeniti situaciju nabolje.
Ovo je knjiga koja može biti zanimljiva i poučna svakom onom koga zanima otkud sva ta nepravda i nejednakost u današnjem svijetu, kako nastaju razorne finansijske krize i u kom bi pravcu trebalo razmišljati i djelati kako bi se situacija promenila nabolje, kaže on.
Knjiga započinje istorijskom analizom nastanka velike ekonomske nejednakosti koja obeležava današnji svet.
Istovremeno se pokazuje kako je razvoj tržišne razmjene, od prvih civilizacija do savremenih kapitalističkih ekonomija, doveo i do društvenog raslojavanja i pojave velikih razlika unutar populacija pojedinih zemalja, a ne samo među nacijama.
Ovo istorijsko objašnjenje ipak se u najvećoj meri usredsređuje na logiku određenih institucija bez kojih savremeni poredak ne bi bio moguć: institucija kao što su novac, dug, zajam ili kamata.
Autor posebno insistira na razlici između životne i tržišne vrednosti dobara, ističući da u današnjem svijetu prevlađuju tržišne vrijednosti i pokušaj da se svi aspekti naših života svedu na njih.
Možda zvuči neobično ideja da iz klasika naučne fantastike, kao što su roman “Frankenštajn” ili film “Bladerunner”, možemo naučiti nešto o ekonomiji i njenom uticaju na čoveka.
Varufakis na nizu primjera iz književnosti i filma pokazuje kako upečatljiva fantastična djela nikada nisu čisti plodovi imaginacije, već da uvek sadrže reakciju na aktuelno društveno stanje i upozorenje na to kako možemo završiti ako nastavimo da se ponašamo na određeni način.
Poslednji odjeljak knjige oslanja se na metafore iz filmske trilogije “Matriks”, gde srećemo distopijsko društvo u kojem su mašine zavladale svijetom, dok su ljudi njihovi robovi i pri tome su, što je najgore, potpuno nesvesni stvarnosti u kojoj se nalaze.
Autor poredi to stanje sa savremenim društvom, u kojem je prosečan čovek uhvaćen u mašinu kapitalizma i zarobljen u svijetu kojim vladaju bankari i moćnici, dok se nejednakost povećava, oskudni resursi nestaju, a životna sredina ubrzano propada.
Da li će čovečanstvo na kraju samo sebe istrebiti, poput bezumnog virusa, ili ipak postoji nada da svijet može biti bolji? Naslov knjige sugeriše da autor vjeruje u optimističniji scenario, ali se postavlja pitanje o tome kako se trgnuti iz položaja u koji smo zapali.
Osnovna poruka ove knjige jeste da treba izabrati suočavanje s realnošću, ma koliko bolno i neprijatno ono bilo, umesto lažne sigurnosti koju pruža ideologija. Ipak, kao što je u filmu uzimanje crvene pilule tek prvi korak u oslobađanju pojedinca od represivnog sistema, tako ni ova knjiga ne daje gotova rješenja, već samo skup teorijskih alata i pojmova koji nas mogu voditi u daljem promišljanju.
Janis Varufakis rođen je1961. godine u Atini. Posle srednje škole upisao se na studije matematike i ekonomije na univerzitetimau Eseksu i Birmingemu. Doktorirao je na Univerzitetu u Eseksu, a zatimje predavao na univerzitetima u Velikoj Britaniji, Australiji, Belgiji,SAD i Grčkoj.
Sada je šef Katedre za političku ekonomiju Fakulteta ekonomskih nauka Atinskog univerziteta. Napisao je više knjiga iz oblasti ekonomije. U njima i najsloženija ekonomska pitanja objašnjava jednostavnim jezikom i bez nepotrebnih mistifikacija.
Poznat je i kao veliki bloger i gejmer. Od 2012. godine radi za Korporaciju Valv (ValveCorporation), jednu od najmoćnijihi najvažnijih u industriji video-igara.
Janis Varufakis je izabran za poslanika partije SIRIZA na grčkim parlamentarnim izborima u januaru 2015, nakon kojih je preuzeo dužnost ministra finansija u vladi Aleksisa Ciprasa.
Izvor: Tanjug.rs