150. godina Alise u zemlji čuda


Ove godine se slavi150.-ta godišnjica nastanka jedne od najpoznatijihknjiga za djecu – „Alisa u zemlji čuda“. Knjiga je objavljena 1865. godine, a njen autor  Charles Lutwidge Dodgson se potpisao na koricama knjige kao Lewis Carroll (Luis Kerol). Čarls je bio profesor matematike i logike na Chris College-u u Oxfordu.

Kao mladi profesor znao je da zabavlja djecu svog kolege Lidela pričajući im najmaštovitije i najuzbudljivije priče koje su djeca prepričavala dugo nakon što su ih čula. Jedna od Lidelovih kćeri je bila i djevojčica Alisa.

4. jula 1862. na putu od Foli Bridža do Godstoua, tokom jedne vožnje čamcem, Alisa je pitala Kerola da zabavi nju i njene sestre pričom. To nije bio neuobičajen zahtjev, ali je ona ovog puta, nakon što je Kerol ispričao priču o djevojčici Alisi koja upada u zečiju rupu, zamolila Kerola da tu priču za nju i zapiše. Tako je nastao prvi rukopis onoga što će kasnije postati Alisa u Zemlji Čuda, a što je Kerol prvo nazvao Alisine avanture pod zemljom(Alice’s Adventures Under Ground).

Poslije mnogo ubjeđivanja sa svih strana prihvatio je da se njegovo djelo štampa, kao i da ilustracije za prvo izdanje napravi profesionalac Džon Teniel, karikaturista, slavan i po tome što je pola vijeka pravio ilustracije za satirični britanski časopis “Panč”.

Precizan u svim segmentima života, i kao matematičar i kao pisac, Čarls je izdavaču dao precizne instrukcije da “mačak koji se kliberi” mora biti visok tačno deset redova teksta u koji je postavljen, Alisin vrat treba u štampi da poraste trinaest centimetara… I kada je 1865. najzad izašla knjiga, Dodžson  je bježeći od slave i novca postao Luis Kerol.

1871. Kerol izdaje i drugu knjigu “Alisa sa one strane ogledala”.  Oba djela spadaju u najčuvenije knjige engleske književnosti.
Čarls Dodžson umro je 1898. godine, ali se Alisa, udata Hargrivz, do kraja života sjećala svog djetinjstva i drugovanja sa matematičarem u Oxfordu. Kada je imala osamdeset godina 1932. godine Alisa je otišla u Ameriku, gde je na Kolumbija univerzitetu primila počasnu diplomu zato što je inspirisala tako jedinstveno remek djelo književnosti.

Njegov skoro pa zatureni citat govori dovoljno sa kakvim žarom i dobrotom je nastalo ovo veliko književno djelo: “Dao bih svo bogatstvo koje je godinama nagomilavano, dao bih i ovo što je preostalo od života, kad bih samo još jednom mogao da budem malo dijete, i da doživim samo jedan svijetli ljetnji dan”.
U međuvremenu, priča je još uvek atraktivna. Disnijev film iz 1951. bio je tek prvi u nizu, a poslednji je mračna verzija Tima Burtona iz 2010. godine. Tu su i video igre, tematski parkovi i brojni suveniri.